Phân biệt chất lượng sâm

Từ xưa sâm Ngọc Linh được coi như một loài dược liệu quý hiếm có rất nhiều tác dụng cải thiện sức khỏe con người, thậm chí đã có nghiên cứu chỉ ra sâm Ngọc Linh còn hỗ trợ trong quá trình điều trị ung thư. Chính vì quý hiếm và được ưa chuộng, được nhiều người tìm kiếm và sẵn sàng bỏ ra hàng chục tới hàng trăm triệu đồng để mua chúng đã tạo cơ hội cho nhiều đối tượng làm giả loại dược liệu quý hiếm này nhằm mục đích chuộc lợi. Để giúp bạn tránh mua phải hàng kém chất lượng, hôm nay Kiến Phúc Đường sẽ cùng bạn chia sẻ cách để phân biệt sâm Ngọc Linh thật và giả để tránh mua phải hàng kém chất lượng.

1.Sâm Ngọc Linh là gì?

Sâm Ngọc Linh là một loài cây thuộc Họ Cuồng cuồng (Araliaceae), còn gọi là sâm Việt Nam, sâm Khu Năm, sâm trúc, củ ngải rọm con hay cây thuốc giấu, là loại sâm quý được tìm thấy tại miền Trung Trung Bộ Việt Nam, mọc tập trung ở các huyện miền núi Ngọc Linh thuộc huyện Đăk Tô và huyện Tu Mơ Rông tỉnh Kon Tum, huyện Nam Trà My tỉnh Quảng Nam. Ngoài Ngọc Linh, sâm còn phân bố tại núi Ngọc Lum Heo thuộc xã Phước Lộc, huyện Phước Sơn và còn có thể có ở đỉnh Ngọc Am tỉnh Quảng Nam theo những kết quả điều tra mới nhất. Trên độ cao 1.200 đến 2.100m, sâm Ngọc Linh mọc dày thành đám dưới tán rừng dọc theo các suối ẩm trên đất nhiều mùn.

2. Tác dụng của sâm Ngọc Linh

Công dụng của sâm Ngọc Linh

Với hàm lượng saponin được coi là cao nhất trong các loại sâm, cao hơn cả nhân sâm Hàn Quốc, sâm Mỹ, sâm Trung Quốc. Trong Sâm có 26 chất Saponin đã biết và 24 chất Saponin có cấu trúc mới chưa từng thấy. Đồng thời còn chứa nhiều axit béo, axit amin quý hiếm và rất nhiều nguyên tố, đa vi lượng. Do đó sâm Ngọc Linh có rất nhiều công dụng tốt cho sức khỏe con người như:

• Phòng chống các loại khối u Hỗ trợ thuốc chữa u bướu
• Gia tăng sức đề kháng không đặc hiệu Suy giảm miễn dịch.
• Chống ôxy hóa (Antioxidant) Chống lão hóa
• Tăng cường chức năng gan và bảo vệ tế bào gan Chống xơ gan và giải độc gan.
• Tăng tạo hồng cầu, tiểu cầu Chữa thiếu máu, suy tiểu cầu.
• Giảm cholesterol huyết, giảm lipit, tăng HDL Xơ vữa động mạch.
• Tác dụng kiểu nội tiết tố sinh dục Suy nhược sinh dục.
• Antistress giải lo âu và chống trầm cảm Các bệnh lý gây ra bởi stress.
• Tăng thể lực, chống nhược sức Suy nhược cơ thể.
• Kích thích các hoạt động não bộ Suy nhược tinh thần.
• Đặc hiệu với vi khuẩn Streptococi Chữa viêm họng hạt.
• Giảm đường huyết hiệp lực với thuốc hạ đường huyết Bệnh tiểu đường.
• Điều hòa hoạt động tim mạch Loạn nhịp tim và hạ huyết áp.
• Ngoài ra đối với người dân địa phương, đây chính là bài thuốc trị sốt rét, chữa lành vết thương, thuốc cầm máu, chữa bệnh về tiêu hóa…

3. Cách sử dụng sâm Ngọc Linh

Sử dụng sâm Ngọc Linh đúng cách

Sâm Ngọc Linh có rất nhiều tác dụng tốt, tuy nhiên dùng sâm Ngọc Linh đúng cách mới có thể đem đến hiệu quả tốt nhất. Dưới đây là một số cách mà bạn có thể sử dụng sâm Ngọc Linh:

• Dùng trực tiếp: Sâm Ngọc Linh sau khi làm sạch thì thái thành từng lát mỏng, ngậm đến khi mềm thì nuốt. Mỗi ngày ngậm 3 lần, mỗi lần ngậm 1 lát. Cách này dùng cho trường hợp người chán ăn, mệt mỏi, người mắc bệnh lâu ngày, phổi yếu, hô hấp kém.
• Pha trà: Dùng 2-3g Sâm Ngọc Linh thái lát hoặc tán bột mịn, cho vào bình trà đổ nước sôi vào và đợi khoảng 5 phút là có thể uống như trà, mùi thơm rất đặc trưng.
• Sử dụng làm thuốc: dùng 10g Sâm Ngọc Linh đã thái lát mỏng, thêm khoảng 1,5 lít nước, đun nhỏ lửa trong 20-30 phút thì tắt bếp. Thuốc chia thành nhiều lần uống hết trong ngày, dùng cả nước lẫn sâm.Thuốc này có thể dùng hỗ trợ điều trị một số loại bệnh như thiếu máu, tiểu đường, ung thư, cơ thể suy nhược.
• Làm món ăn: hấp trứng, nấu cạnh,…
• Ngoài ra còn có thể dùng để ngâm rượu, ngâm mật ong cũng rất tốt cho sức khỏe.

4. Cách phân biệt sâm Ngọc Linh thật và giả

4.1. Phân biệt qua mùi vị

Cách tốt nhất để nhận biết sâm ngọc linh giả và thật là dựa vào hương vị. Vì hương vị là gần như không thể làm giả được. Lưu ý khi mua sâm ngọc linh mọi người nên bẻ 1 ít để nếm thử.

Trên thị trường có hơn 80% sâm ngọc linh là sâm ngọc linh giả, sâm ngọc linh tự nhiên phải có đặc điểm cụ thể như sau:

​Nếu là sâm ngọc linh thật sẽ đắng gắt nhưng càng ăn ( sau 10 – 15 phút) sẽ thấy vị ngọt thanh, ngọt lâu ở cổ. Mùi bùi, thơm đặc trưng của sâm ngọc linh.

Khi nhai thấy chắc sâm, giòn sâm, không có xơ, càng ăn càng ngọt.Sâm ngọc linh giả được làm rất tinh vi từ củ dáy, củ tam thất,… ( nhiều cũ được làm giống thật đến 100%) . Nên hơn 80% người dùng khó phân biệt được sâm thật giả:

​Nếu là sâm ngọc linh giả: Khi ăn thấy sồn sột, dai có nhiều xơ, khi bẻ ra thì thấy xơ. Khi nhai không có cảm giác giòn, không có vị đắng mà vị ngái.

Ăn xong 1 lúc thấy ngái ở cổ, nóng cổ, rát cổ như bị ho, bị viêm amidan

Lưu ý: một số người còn thấy bồn chồn, cổ miệng muốn ăn đồ ngọt và khát nước.

4.2. Phân biệt qua lá

Sâm Ngọc Linh thật có lá nhỏ, hình lá gần giống cây ngũ gia bì nhưng lá mỏng và mềm có 3 – 5 lá. Lá có răng cưa rất nhỏ, bé, đều. Sâm Ngọc Linh giả thường được làm từ tam thất lá to, mập, lá có răng cưa sâu, màu xanh đen là dầy dặn.

4.3.Vỏ sâm

Thân rễ cây sâm Ngọc Linh thường có nhiều đốt, cong ngoằn ngoèo, hiếm khi có hình trụ thẳng, mặt ngoài màu vàng xám hay màu nâu, có những vết nhăn dọc, mảnh, những vết vân ngang nổi rõ chia thân rễ thành nhiều đốt, đặc biệt có nhiều sẹo do thân khí sinh hàng năm tàn lụi để lại.

Khi cắt lát củ Sâm, Sâm Ngọc Linh bên ngoài da màu vàng nâu thì bên trong thường là màu vàng và có lõi vàng hoặc pha màu tím nhạt.

Sâm Ngọc Linh bên ngoài da màu xanh xám thường thì ruột bên trong có màu hơi tím, lõi cũng có màu tím.

Sâm ngọc linh giả thường rất dày, sờ vào thấy bì bì, nhìn xa giống màu gia tê giác.

Phân biệt sâm ngọc linh thật giả

4.4.Phân biệt sâm ngọc linh thật giả qua lớp da cáy

Sâm ngọc linh thật bề mặt sâm, màu da sâm, đặc biệt là da ở chỗ phần thân sâm và củ cái sâm có một lớp da cáy như lớp vỏ cây tràm khô lâu năm bao bọc ở bên ngoài .

Củ sâm thường có màu vàng giống như màu của vỏ khoai tây hoặc màu đồng nhất với màu củ ( thường xuất hiện ở những củ sâm nhiều năm tuổi)

Sâm ngọc linh giả bằng củ ráy hay tam thất sẽ không có lớp da cáy này và lớp biểu bì cũng không giống màu vỏ khoai tây ( khi rửa sạch bằng nước thấy màu củ bóng mịn như chất nhựa và màu thường giống nhau không có sắc .)

4.5. Đốt sâm

Thông thường số tuổi của sâm sẽ tương đương với số đốt trên phần rễ củ. Chú ý từ chân củ sinh ra một đốt có nghĩa là nhân sâm 2 năm tuổi, 2 đốt tương đương với 3 năm tuổi… tương tự như vậy người mua sẽ tính được số tuổi của sâm ngọc linh. Khi các đốt nhiều năm tuổi thường biến dạng, tạo thành các lớp ngấn, nhăn giống như ngấn cổ của người bị béo. Có những củ không so le nhau nhiều các bước đốt phải cách nhau rõ ràng, không “đè” liên tục lên nhau như củ Tam Thất.

Sâm ngọc linh giả bằng củ tam thất hằng năm cũng sinh trưởng giống họ sâm nên có cấu trúc giống sâm ngọc linh nhưng đặc điểm khác ngược. Mỗi mắt tam thất hình tròn, lõm, sâu, khi phát triển to cũng không đầy được mắt, mắt mọc thẳng hàng. Có củ nhiều năm tuổi đốt giống như hình vảy óc. Củ tam thất với các mắt mọc thẳng hàng

4.6. Dựa vào kích thước đầu củ sâm

Với sâm ngọc linh thật thì kích thước đầu và kích thước thân của củ sâm lâu năm thường gần bằng nhau. Do vậy, nếu là sâm giả thì người bán sẽ cố tình cắt bớt một phần đầu củ sâm để người mua khó nhận ra.

4.7. Dựa vào đường vân của ruột củ sâm

Nếu dùng dao cắt ngang khoảng 2-3 cm cách về phía đầu củ, quan sát sau khoảng 5 phút, dùng ngón tay hoặc lòng bàn tay xoa lên bề mặt vừa cắt. Khi nhựa củ sâm chảy ra, các đường vân nổi lên tương ứng với số tuổi sâm. Bạn có thể dùng cách này để thử xem sâm mà bạn mua có phải là thật hay không.

4.8. Phân biệt sâm bằng thí nghiệm

Ngoài các cách phân biệt sâm định tính như trên bạn có thể phân biệt bằng thí nghiệm như:

• Định tính hợp chất saponin toàn phần theo chuẩn MR2, G-Rg1, G-Rb1 bằng phương pháp sắc ký lớp mỏng
• Định tính saponin toàn phần bằng phương pháp hóa học
• Định lượng hợp chất saponin toàn phần theo chuẩn MR2 bằng phương pháp đo quang
• Xác định hàm lượng MR2, G-Rg1, G-Rb1, G-Rd bằng phương pháp HPLC

Sâm Ngọc Linh- một loại sâm quý hiếm và đắt đỏ với 80% là hàng giả kém chất lượng, Hi vọng những chia sẻ trên của Kiến Phúc Đường sẽ giúp cho bạn có thể hiểu rõ hơn và lựa chọn một sản phẩm tốt cho mình.